راهیابی کتاب نفحات روشن به مرحله دوم جایزه کتاب سال

دبیرخانه سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال، نامزدهای گروه دین این دوره از جایزه کتاب سال را معرفی کرد.

به گزارش روابط عمومی مؤسسه خانه کتاب، ۱۷ اثر در موضوعات کلیات اسلام، علوم قرآنی، حدیث و فقه و اصول از گروه دین به مرحله دوم سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران راه پیدا کردند.

در موضوع کلیات اسلام دو کتاب «نفحات روشن: مجموعه درس‌گفتارهای تفسیری، اعتقادی، عرفانی و فلسفی عارف ربانی و حکیم صمدانی آیت‌الله میرزا عبدالکریم روشن‌طهرانی(ره)، ۶ جلد»، ویرایش و پاورقی‌ها: سید محمود طاهری، قم: انتشارات آیت اشراق، ۱۳۹۷ و «فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی»، ۴ ج، تألیف گروهی از پژوهشگران، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۷ به مرحله دوم داوری راه پیدا کردند.

در موضوع علوم قرآنی ۵ کتاب «تمسک العترة الطاهرة بالقرآن الکریم»، ۳ ج، تألیف محمد جعفر طبسی، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام، ۱۳۹۷، «قرآن‌پژوهی در شبه‌قاره هند»، تألیف رئیس‌اعظم شاهد، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (صلی‌الله علیه وآله)، ۱۳۹۷، «جریان‌شناسی تفسیر علمی»، تألیف شادی نفیسی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۷، «مضامین اصلی قرآن»، تألیف فضل الرحمان، ترجمه فاطمه علاقه‌بندی، ویراستار علمی: مهرداد عباسی، تهران: کرگدن، ۱۳۹۷ و «نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان: رهیافت‌های توسعه روش نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان سید محمد باقر صدر»، تألیف سعید بهمنی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۷ به عنوان نامزد جایزه کتاب سال شناخته شدند.

چهار کتاب «اعتبارسنجی احادیث شیعه: زیرساخت‌ها، فرایندها، پیامدها»، تألیف سید علیرضا حسینی‌شیرازی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)؛ پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی و مؤسسه رهجویان راه امام هادی علیه‌السلام، ۱۳۹۷، «رویکردهای نوین در حدیث‌پژوهی شیعه»، تألیف جمعی از نویسندگان، به‌اهتمام مرتضی سلمان‌نژاد و سیدمحمدهادی گرامی، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۹۷، «ضوءالشهاب فی شرح الشهاب»، ۳ ج، تألیف السید ضیاءالدین ابوالرضا فضل‌الله بن علی بن عبیدالله الحسنی الراوندی، تحقیق مهدی سلیمانی‌آشتیانی، قم: دارالحدیث، ۱۳۹۷ و «درر اللآلی العمادیة فی الاحادیث الفقهیة»، ۸ ج، تألیف ابن ابی‌جمهور، تحقیق گروهی از محققان کتابخانه علامه مجلسی، زیرنظر سید حسن موسوی‌ بروجردی با همکاری پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام، قم: کتابخانه علامه مجلسی، ۱۴۳۹ق در موضوع حدیث به مرحله نیمه نهایی سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال راه پیدا کردند.

در موضوع فقه و اصول شش کتاب «مکاسب محرمه»، ۱۰ ج، تألیف علیرضا اعرافی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان، ۱۳۹۷، «تأثیر دیدگاه‌های فقهی بر قوانین کیفری در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص»، تألیف اسماعیل آقابابائی‌بنی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۷، «مکتب اجتهادی سید طباطبایی‌یزدی (در فقه معاملات)»، تألیف سید مصطفی محقق‌ داماد، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی با همکاری انتشارات سخن، ۱۳۹۷، «مکتب اجتهادی آخوند خراسانی»، تألیف سید مصطفی محقق‌ داماد، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۹۷، «موسوعة ردالشبهات الفقهیة المعاصرة (المرأة)»، ۳ ج، تألیف جمعی از مؤلفین و محققین، به‌اهتمام محمدمهدی جواهری، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌ السلام، ۱۳۹۷ و «معتمد تحریر الوسیلة»، ۶ ج، تألیف عباس ظهیری، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، ۱۳۹۷ به عنوان نامزد جایزه کتاب سال شناخته شدند.

آیین اختتامیه سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، در بهمن ماه و با معرفی برگزیدگان و کتاب‌های شایسته قدردانی، برگزار می‌شود.

اهلبیت علیهم السلام ناظران و دیده‌بانان جهان هستی

(خَلَقَكُمُ اللَّهُ أَنْوَاراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ)‏؛

ای آل محمد (علیهم السلام)، خدای تعالی شما را در بدو آفرینش و ایجاد، بصورت انواری جلوه‌گر ساخت.

(فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ)؛

شما را محیط به عرش الرحمن قرار داد.

این معنی (وَ عَلَى الأَْعْرافِ رِجالٌ) است. شما را به عرش الرحمن محیط قرار داد.

قبلاً از قول امام صادق (علیه السلام) عرش الرحمن را گفته‌ام. جمله ما خلق الله؛ مجموعه عالم ماسِوی، عرش الرحمن است، ماسِوی الله عرش الرحمن است.

قرآن هم دارد: (الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‏) (۱) خدای رحمان بر عرش خود استیلاء دارد، محیط است. شما را محیط به عرش الرحمان قرار داد.

(حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا بِكُمْ فَجَعَلَكُم‏) تحدیق بصر یعنی اینکه، انسان به تمام حدقه متوجه مرئی شود. مرئی و دیده شده؛ یک وقتی رؤیت به تمام چشم است، یعنی تمام اطراف و جوانب مرئی دیده می‌شود؛ یک وقت با گوشه چشمی نگاه می‌کنیم. بقول حافظ که می‌گوید:

آنانکه خاک را به نظر کیمیا کنند

آیا بوَد که گوشه چشمی به ما کنند (۲)

نه، تحدیق بصر است. یعنی به تمام حدقه متوجه مخلوقات است. از آن مقام همه را می‌بیند.

(حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا بِكُمْ فَجَعَلَكُم‏) تا اینکه خدا برما منت گذارد به اینکه شما را از آن مقام رفیع تنزل داد. پایین آورد. در جلباب بشری و لباس انسانی شما را در عالم ما آشکار کرد.

(حَتَّى مَنَّ عَلَيْنَا بِكُمْ‏)، از این آیه استفاده شده است: (لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِن) (۳) اما الان هم که آمده‌اند اینجا، در این نشئه، مراتب قبلی را از دست نداده‌اند. از مقامات خودشان انتزاع نشده‌اند و معزول نشده‌اند. همه آنها محفوظ است. در همین جا به خَلق اولین و آخرین ناظر هستند.

این را حضرت صادق (علیه السلام) در یک حدیثی به ابوبصیر فرمود. حضرت مراتب علم را شرح می‌دهد تا اینکه می‌فرماید: همانطور که شما نگاه می‌کنید به کف دست؛ به یک نظر کف دست را می‌بینید، عالم وجود هم در نظر ما به منزله کف دست است، همه را می‌بینیم. (۴) آنچه که آناً تا آناً می‌گذرد، ساعت بعد ساعت واقع می‌شود، در بالا و پست همه را می‌بینیم.

دوستان! معرفة النبی این است. معرفة الامام این است. آنها علم غیب دارند. به نص آیات سوره جن که برایتان خواندم. در یک مقامی ناظر به خلق اولین و آخرین هستند. اینها را در سوره احزاب فرموده است.

(يا أَيُّهَا النَّبِيُّ) آن وقتی که قرآن در بدو آفرینش و ایجاد نازل شده است، آنجاست؛ خطاب می‌کند به او (يا أَيُّهَا النَّبِيُّ) او را به عنوان نبی: ای نبی مکرم (إنا أرسلناک) ما به تو رسالت دادیم. معنی «أَدْبر» (۵) در روایات این است. «أقبل» بیا، رو کن به ما. رو کرد، شارژ شد، علم اولین و آخرین را خدا به او تعلیم داد. حالا این از تنگی قافیه است که اینگونه می‌گویم و الا حدیث حضرت موسی بن جعفر (علیهم السلام) یادتان نرود که میرداماد استاد صدر المتألهین در رواشح گفته است، که حضرت موسی بن جعفر (علیهم السلام) فرمود: که خدا نبی اکرم (صلّی الله علیه وآله) را نبی آفریده است.

«خَلَق‏ النَّبّيّين عَلَی النّبوَّةِ فَلا یَکُونوُنَ إِلَّا الأَنْبیاء» نبی را نبی آفریده است، آنها شده‌اند انبیاء. «خَلَقَ الْأَوصیاءَ عَلَی الْوَصِیّۀِ فَلا یَکُونوُنَ إِلَّا الأَوصیاء» (۶) وصی را هم وصی آفریده است آنها هم اوصیاء هستند. اوصیاء رسول خدا، دوازده نفر هستند به تعداد بروج دوازده گانه.

(إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الأَْرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُم) (۷)

عدّه شهور؛ دوازده است. ظاهرش این بروج دوازده گانه است از فروردین تا اسفند است؛ از حمل تا حوت. اما باطنش این دوازده امام را می‌گوید. بروج دوازده گانه ولایت است. شمس نبوت هم سایر در این بروج دوازده گانه ولایت است.

صفحه خرید: کتاب شش جلدی نفحات روشن

مطلب فوق برگرفته از کتاب نفحات روشن (مجموعه درس‌گفتارهای تفسیری، اعتقادی، عرفانی و فلسفی آیت الله میرزا عبدالکریم روشن) می‌باشد که به تازگی توسط انتشارات ایت اشراق در شش جلد به چاپ رسیده است.

علاقمندان برای تهیّه کتاب نفحات روشن می‌توانند از آدرس زیر اقدام نمایند:

—————————————————

پی‌نوشت:

۱. سوره طه، آیه ۵

۲. دیوان حافظ، ص ۱۹۹، غزل ۱۹۶

۳. آل عمران، آیه‌ی ۱۶۴

۴. وَاللهِ إِنّی لَأَعْلَمُ کِتابَ اللهِ مِنْ أَوَّلِهِ إلی آخِرِهِ کَأَنُّهُ فِی کَفِّی، فیهِ خَبَرُ السَّماءِ وَ خَبَرُ الأَرضِ وَ خَبَرُ ما کانَ و وَ خَبَرُ مَا هُوَ کائِنٌ. (الکافی، ج ۱، ص ۲۲۹، ح ۲۲۹، باب انّه لم یجمع القرآن کلّه الّا لِلأئمّة و إنّهم یعلمون علمه کلّه.

۵. اصول کافی، ج ۱، ص ۳۲، ح ۱۴، ص ۲۱، کتاب العقل و الجهل

۶. الرّواشح السماویّۀ، ص ۳۱ و ۳۲

۷. سوره توبه، آیه ۳۶

مجموعه درس‌گفتارهای آیت الله میرزا عبدالکریم روشن منتشر شد.

آنچه در پیشگاه شما خواننده‌ی فرهیخته و صاحبنظر قرار دارد مجموعه درس گفتارهای عرفانی تفسیری، اعتقادی، عرفانی و فلسفی عالم ربّانی و عارف صمدانی مرحوم آیت الله میرزا عبدالکریم روشن (رضوان الله تعالی علیه) است که بنام نفحات روشن روانه بازار نشر گردیده است.

استنادِ به هنگام به آیات و روایات؛ توجه به جنبه‌های تأویلی آیات و روایات؛ نکته سنجی‌های لطیف همراه با نوآوری در رویکرد تفسیری؛ بهره گرفتن از سخنان و اصطلاحات عُرفا و فلاسفه، و اهتمام ویژه نسبت به گنجینه‌ی فاخر ادب فارسی، از مزایای سخنان استاد (رحمه الله) است، که از این مجموعه، اثری گرانبها و بسی در خور استفاده ساخته است.

بی گمان همواره یکی از ریشه‌های جذب جوانان و توده‌ی مردم به سوی عرفان‌های کاذب و اندیشه‌ها و باورهای ناصواب، عدم حضور پر رنگ پیام‌های قرآنی و روایی، آن هم متناسب با شرایط و اقتضای زمانه، و نیز خلأ عرفان ناب و ادب فارسی در متن جامعه بوده است، که به کم کاری، یا غفلت و یا سستی متصدّیان این امور بر می‌گردد. و از آنجا که آدمی، همواره به دلیل نیازهای روحی و روانی و گرایش‌های فطری‌اش، خواهان تجربه عوالم روحی و معنوی بوده، به دنبال آب حیاتی ربّانی به منظور فرو نشاندن عطش و نیاز روحی و روانی خویش می‌باشد، بدیهی است که در صورت عدم دستیابی به عرفان نابِ اصیلِ بر آمده از متن آیات و روایات، به عرفان‌های کاذب و اندیشه‌ها و باورهای سراب گونه روی خواهد آورد؛ چنانکه مولوی (رحمه الله) گفته است:

آب شیرین چون نبیند مرغ کور

چون نگردد گِرد چشمه آب شور !

و اما این مجموعه‌ی ارزشمند پیش رو، که سرشار از پیام‌های ناب قرآنی و روایی و آکنده از سخنان حِکمی و عرفانی و لبریز از اشعار گرانبهای ادب فارسی است، مصداقی از ارائه‌ی «آب شیرین» معارف و حقایق ربّانی به جامعه و به ویژه نسل جوان است، تا در حدّ گنجایش راه را بر روی آوردن به «آب شور» سرابها و گمراهی‌ها ببندد و ذائقه‌های سلیم و حقیقت طلب را با علوم ربانی و رزق معنوی آشنا کند.

صفحه خرید: مجموعه شش جلدی نفحات روشن

نکته‌ی بعدی اینکه از آنجا که مرحوم آیت الله روشن (رضوان الله تعالی علیه) خود، عارفی سترگ بوده، و رویکرد غالب ایشان در این مجموعه، عرفانی می‌باشد، از «عرفان»، اندکی بیشتر سخن بگوییم:

بی‌گمان «عرفان» به عنوان مصداقی از «دانش ربانی» برتریِ حاملان خود را در پی دارد و مقام کسانی را که از آن برخوردارند، بسی فراتر و والاتر از دیگران قرار می‌دهد، چنانکه خداوند می‌فرماید:

(یَرفَعِ اللهُ الّذینَ آمَنُوا مِنکُم وَ الّذین أُتُو العلمَ دَرَجاتٍ)؛ خداوند [رتبه‌ی] کسانی از شما را که ایمان آورده و کسانی را که دانشمندند [بر حسب] درجات بلند گرداند.

همچنین «عرفان» به عنوان مصداقی از «دانش ربّانی» مایه‌ی توانمندی معنوی شخص شده، از کسی که حامل آن است، انسانی مقتدر و عزیز ساخته، مانع از تسلیم او در برابر زور و زر و تزویر می‌شود. ضمن آنکه «عرفان» به حکم قدرتی که در نهان خود دارد، تکریم و تعظیم دیگران در برابر شخص «عارف» را نیز در پی دارد و بدین گونه «عارف» را در نگاه دیگران «مکرّم» و «معزّز» می‌دارد. از یاد نبریم که این عرفان ناب است که به حکم بصیرت و بینایی و آزادگی‌ای که می‌بخشد و به دلیل عزّت نفسی که می‌آفریند، شخص را از هر گونه قید و بند ظاهری و معنوی آزاد نموده، راه را بر سر سپردگی و تقلید‌های کورکورانه بسته، انسانی آزاده پرورش می‌دهد. بدون بهره داشتن از گوهر عرفان، نمی‌توان جهان هستی را، آن گونه که هست، شناخت، و خداوندِ هستی را آن گونه که باید، درک نمود؛ چنانکه نمی‌توان به بسیاری از بطون و لایه‌های ژرف قرآن کریم دست یافت. پاسخ بسیاری از پرسش‌های خداشناسی و هستی شناسی را تنها باید در مکتب عرفان جستجو کرد و راه‌های مواجهه و یا مقابله با بسیاری از بلاها و تلخ کامی‌ها و رنج‌ها و مصیبت‌ها را، فقط باید در مدرسه‌ی عرفان آموخت. براستی که:

عالِم و عابد و صوفی همه طفلان رهند

مرد اگر هست بجز عارف ربّانی نیست

درباره‌ی اهمیت عرفان و عارفان، تنها به سخنی از امام خمینی (سلام الله علیه) بسنده می‌کنیم:

«عارفان کامل پس از آنکه با آن حقیقت بسیط، ذوقاً و شهوداً، آشنا گردیدند، در تبیین مشاهدات خود اصطلاحات و عبارات خاصی را وضع کردند تا قلوب متعلّمان به سوی عالم ذکر و تنبّه نظام حکیمانه جذب شود و نیز بتوانند غافلان و خواب رفتگان را آگاه و بیدار نمایند؛ زیرا آن بزرگواران نهایت رأفت و رحمت را نسبت به بازماندگان از طریق الهی دارند.

ای برادر! توصیه مرا بپذیر و از سوء ظنّ به عرفا و حکیمانی که بسیاری از آنها از نزدیک‌ترین و خالص‌ترین شیعیان امیر‌مؤمنان علی‌بن‌ابی‌طالب و اولاد معصومین (علیهم‌السلام) هستند و راه آنها را پیموده‌اند و تمسّک به ولایت آنان نموده‌اند، بپرهیز و متوجه باش و خود را از اقوال ناپسند نسبت به آنان بر حذر بدار.

البته با مطالعه‌ی کتب عرفانی، امکان تسلط بر کلمات و مقاصد آن بزرگواران میسور نیست؛ بلکه باید به اهل اصطلاح مراجعه نمایی و از آنان در این راه پر خطر استفاده کنی.»

کاش همانگونه که در فقه، مجتهد، آیت الله و آیت الله العظمی داریم، در علوم بسیار مهمی چون تفسیر، اصول عقاید و عرفان نیز مجتهد و … می‌داشتیم، تا این علوم، اندکی از غربت به در آمده، زمینه برای نقش آفرینیِ شایستۀ آنها، در متن جامعه فراهم‌تر آید.

و اما نکته‌ی آخر:

مجموعه نفحات روشن به کوشش استاد منوچهر صدوقی سها و دکتر عبدالرحیم گواهی و با توضیحات سیّد محمود طاهری و در شش جلد منتشر شده است.