توضیحات
مباحثی در کلام جدید
در باب کلام جدید که برخی ترجیح میدهند آن را «مسائل جدید کلامی» بنامند، کما بیش آثاری به زبان فارسی انتشار یافته است، اما همچنان میباید بر مجموعه آثار مکتوب این رشته افزوده شود تا هر چه بیشتر گستره، اهمیت، محتوا، مبانی، روشها، و سرانجام جایگاه آن در منظومۀ معارف بشری روشن گردد.
اثر حاضر مشتمل است بر پارهای از مهمترین مباحث کلام جدید که به قلم گروهی از محققان به نگارش در آمده است. چیستی و گسترۀ کلام جدید، تعریف دین، خاستگاه دین، زبان دین، عقل و دین، علم و دین، ایمان: گوهر دین، اخلاق و دین، معنویت مدرن و دین، کثرت گرایی و دین، تاریخمندی فهم متون دین، معجزه و مسئله شرّ، عناوین فصلهای سیزدهگانۀ این کتاب هستند.
اهتمام پدید آورندگان بر این بوده است که مطالب مطرح شده از اختصاص داشتن به فضای مسیحی غربی آن خارج گردد و ناظر به مسائل اسلامی بومی نیز باشد.
علوم سهگانۀ اسلامی، ابعاد سهگانه آدمی، تعریف علم کلام، موضوع علم کلام، فایده علم کلام، گستره علم کلام، تحول در علم کلام، جایگاه تعریف دین در کلام، ضرورت تعریف دین، دین متحقق و دین آرمانی، تأثیر پیش فرضها در تعریف دین، روانشناسی دین، جامعهشناسی دین، دیدگاههای گوناگون درباره منشأ دین، نا آگاهی از علل واقعی پدیدهها، مراحل تحول اندیشۀ بشری، عقدههای روانی، از خود بیگانگی، تمایل به حفظ انسجام اجتماعی، وحی، عقل و فطرت، خداشناسی و خداگرایی فطری، معناداری گزارههای دینی، تحقیقپذیری اخروی، نقد دیدگاه پوزیتیویستها، نظریههای معنا، نظریه مصداقی، نظریه تصویری، نظریه رفتاری، نظریه کاربردی، نظریه تصویر ذهنی، معناشناسی گزارههای دین، نظریه ابراز احساسات، نظریه نمادگرایی، نظریه ایینی، نظریه اسطورهای، نظریه کاربردی، نظریه حمل تمثیلی، نظریه اشتراک معنوی و حمل تشکیکی، هرمنوتیک و تاریخمندی فهم، دیدگاههای جزمگرایانۀ فراتاریخی، دیدگاه نسبیگرایی تاریخی، تعریف دین، تعریف عقل، نسبت عقل و دین، ایمانگرایی و نقد آن، عقلگرایی افراطی و نقد آن، عقلگرایی اعتدالی، از جمله موضوعات و مباحث مطرح شده در این کتاب هستند.
اهمیت بحث علم و دین، پیشینه مبحث علم و دین، علم و دین در مغرب زمین، علم و دین در جهان اسلام، تمایز علم و دین، تعامل علم و دین، علم دینی، امکان علم دینی، تعریف دین و اخلاق، وابستگی و نیازمندی اخلاق به دین، نتایج نظریه امر الهی، نگاهی به برخی عوامل تأثیرگذار در پذیرش نظریه امر الهی، وابستگی عقلانیت اخلاق به دین، وابستگی دین به اخلاق، آیا دین، ضد اخلاقی است؟ دین و اخلاق کاربردی، چیستی معنویت، ویژگیهای معنویت، ویژگیهای ارادی رفتاری، نسبت معنویت و ادیان، ضرورت و خاستگاه معنویت، نقد معنویت، عقلانیت دین، برهانپذیری آموزههای دین، شکاکیت، حقانیت یک یا چند دین، شمولگرایی، کثرتگرایی دینی، انگیزههای گرایش به پلورالیسم، نجات و رستگاری، تعامل با پیروان ادیان دیگر، احتمال اهل کتاب، حقیقت ایمان، ایمان در نگاه اندیشمندان مسلمان، ایمان از سنخ عمل و فرمانبرداری، ایمان از سنخ معرفت و آگاهی، ایمان از سنخ اقرار زبانی، ایمان از سنخ اقرار زبانی و تصدیق قلبی، ایمان در قرآن از جمله مباحث دیگر کتاب است که نویسنده در این اثر به آنها پرداخته است.