توضیحات
صبر (صبر و استقامت لازمۀ معرفت حق)
کتاب حاضر، چهارمین کتاب از مجموعه کُتب طلب، عالَم خیال، امید به رحمت حضرت احدیّت، صبر و مقام و منزلت استاد الهی میباشد.
بعد از ایمان به خدا، بعد از تبعیّت از رسولالله صلیاللهعلیهوآله و ائمّۀ هدی، شخص طالب و تابع و مؤمن قطعاً جهت کامل شدن و از اوصاف رذیله خارج شدن و آمادگی جهت تقرّب به خدا، صبرِ صحیح یعنی صبر شرعی لازم دارد. برای رسیدن به اوصاف حضرت احدیّت و ملکه شدن آن اوصاف یقیناً صبر لازم دارد. «وَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ». امام سجاد علیهالسلام فرمودند: «صبر نسبت به ایمان مانند سر است نسبت به تن، و هرکه صبر ندارد ایمان ندارد».
از آیات و روایات و شرح حال پیامبران معلوم میگردد که باید صبر مقدّم باشد، چون تحقّق قرب حضرت حقّ به صبر است. خداوند از بشر در هر حالی صبر را درخواست نموده و میفرماید ما انسان را در رنج و مشقّت آفریدیم، پس قطعاً صبر است که آرامشآفرین است نه بیتابی و بیقراری! امام سجاد علیهالسلام میفرماید: «لا ایمـانَ لِمـَنْ لا صَبْرَ لَهُ»
حضرت صادق علیهالسلام فرمودند: «چون روز قیامت شود دستهای از مردم بهپا خیزند و بیایند و درِ بهشت را بکوبند. به آنها میگویند شما کیستید؟ میگویند ما اهل صبریم! به آنها گفته میشود: بر چه صبر کردید؟ میگویند: بر اطاعت خدا و نافرمانی او صبر کردیم. خداوند عزّوجلّ میفرماید: راست میگویند. ایشان را به بهشت ببرید. و همین است قول خداوند عزّوجلّ: همانا صابران اجر خود را بدون حساب به دست آورند.
خداوند انسانها را آزمایش میکند و مورد ابتلا و آزمون قرار میدهد و این امری است قطعی و حتمی که در قرآن به آن تصریح شده است. غرض از امتحان الهی آن است که انسان خود را بهتر بشناسد و با نقاط ضعف و قوت خود آشنا شود و در جهت رشد و ارتقای خود آگاهانه حرکت کند. اما موفقیت در امتحان الهی شرطی مهم و اساسی دارد و آن اتصافِ شخص به صفت صبر و داشتن عزمی جزم و ارادهای قوی است.
صبر نسبت به ایمان جایگاه مهمی دارد و بدون صبر، ایمان دوام و پایداری پیدا نمیکند. بنابر برخی روایات، صبر نیمی از ایمان است و نیم دیگر آن شکر است؛ زیرا انسان از دو حالت ملائم و ناملائم خالی نیست، در حالت اول لازم است که شکر کند و در حالت دوم صبر. و بلکه سالک در هر حالی باید شاکر باشد، چنانچه معصوم میفرماید: «نَحمدُک على بَلائِک کما نَشکُرُک على نَعمائِک» و اگر قادر بر شکرگذاری نبود باید راضی باشد و اگر قادر بر راضی بودن نباشد باید صابر باشد و کمتر از صبر چیزی جز جزع و شقاء (سختی) نیست.
پس شخص پس از ایمان به خدا باید مراقب نعمت صبر باشد و برای حفظ و تقویت و ارتقاء ایمان به درجات بالاتر، از صبر و نماز یاری بجوید و با یاد خدا و اقامۀ نماز و صبر جمیل، رضوان و خشنودی خدا را تحصیل نماید.
صبر، کاملکنندۀ زنجیرهای است که از طلب شروع شده و با امید و رجاء ادامه یافته و با صبر کامل میشود. برای نیل به حق و حقیقت و وصول به مقصود، قدمِ اول طلب است و با طلب انسان حرکت کرده و تلاش میکند و وارد راه میشود . اگر در میانۀ راه دلسرد و خسته شد با رجاء و امیدواری به رحمت الهی و اطمینان به لطف و کرم حضرت احدیت، دست از طلب برنداشته و به راهِ خود ادامه میدهد و آن گاه که با مشکلی مواجه و روبرو شد دست به دامان صبر زده و از صبر یاری و مدد میجوید و با صبر و استقامت حرکت میکند.
