توضیحات
حکمت قدیم
نویسنده در این کتاب به حکمت قدیم میپردازد و آن را در سه بخش طبیعیات، عوارض جسم طبیعی و نفس بررسی میکند.
در ابتدا، نویسنده مفاهیمی چون حکیم، متکلم، صوفی، عارف، فلسفه و … را تبیین میکند. وی در تعریف فلسفه، چند تعریف از آن را ذکر میکند و خاطر نشان میسازد که فلسفه، مشتق از فیلسوف است که دوستدار حکمت معنی میدهد و آن را نیز چنین تعریف کردهاند: علم به احوال اعیان موجودات و صفات آنها به اندازۀ طاقت و توانایی بشر.
در بخش طبیعیات به مباحثی چون تعریف جسم و اقسام آن، تناهی ابعاد، اقسام دور و … اشاره میکند. در بخش عوارض جسم طبیعی از مباحثی چون حرکت، اقسام حرکت، مکان، خلا، زمان و … سخن میراند و در نهایت، به موضوع نفس پرداخته و مسائلی چون تعریف نفس و اقسام آن، حافظه، وهم و … را به بحث میگذارد. وی در این بخش، حافظه را خزانۀ معانی میداند، چنانکه خیال، خزانۀ صور است. این قوه ذاکره نیز نام دارد؛ چون به سبب این قوّه، آنچه از انسان غفلت شده به زودی به یاد میآید.