توضیحات
تعلیقه بر فصوص
فصوص الحکم عالیترین و مهمترین کتاب در عرفان نظری است که توسط شیخ اکبر محیی الدین بن عربی در قرن هفتم به رشته تحریر در آمده است و از همان زمان نیز مورد توجه فراوان اهل نظر و تحقیق قرار گرفته است.
صدرا لدین قونوی، شاگرد و فرزند خوانده ابن عربی، اولین کسی است که به شرح و بسط و تبیین مبانی عرفان وحدت وجودی ابن عربی دست زده است. پس از وی نیز بزرگانی چون جندی، داوود قیصری، صائن الدین ابن ترکه اصفهانی و جامی به این میدان مرد افکن پای نهادهاند و تلاشهای شایستهای نمودهاند.
یکی از آخرین تعلیقاتی که بر شرح قیصری بر کتاب گرانسنگ فصوص الحکم زده شده، تعلیقات موجز و حکیمانۀ استاد فقید دانشکده الهیات دانشگاه تهران، مرحوم آیت الله محمد حسین فاضل تونی است که در سال ۱۳۱۶ و به زبان فارسی نگاشته شده است.
محمدحسین تونی، معروف به فاضل تونی، مجتهد، ادیب و مدرّس حکمت و عرفان است. وی در شهرهای تون، مشهد، اصفهان و تهران به تحصیل پرداخت و در درس ادیب نیشابوری، جهانگیرخان قشقایی، آخوند فشارکی و آقا میرزا هاشم اشکوری حاضر میشد. او آثاری در کلام، فلسفه، حکمت و عرفان در قالب کتابهایی همچون حکمت قدیم و الهیات به یادگار گذاشت. شهرت او بیشتر در علوم معقول است. از شاگردان وی میتوان به حسن زاده آملی و جوادی آملی اشاره کرد. وی در مقبرهای درقبرستان شیخان قم مدفون است.
این کتاب در حقیقت تصدیق استادی آن مرحوم برای تدریس در دانشگاه تهران است که توسط هیئت ممیزه با رتبۀ عالی پذیرفته شده است.
این کتاب در یازده فصل تدوین شده و نظرات مؤلف شهیر در مباحثی چون وجود، واجب، علم واجب، اعیان ثابته، عالم مثال، کشف و شهود، انسان کامل، حقیقت محمدیّه، روح و بدن و ولایت عامه و ولایت خاصه به صورت موجز و دقیق مطرح گردیده است.
از ویژگیهای مهم کتاب، پرداختن به امّهات مسائل مطرح شده در مقدمۀ معروف و بسیار مهم قیصری و شرح موجز بر دقائق پنهان آن قلم رصین میباشد که به فهم آن برای خوانندۀ امروزی کمک میکند.
مرحوم فاضل تونی از تربیت یافتگان مکتب جهانگیر خان قشقایی میباشد که به حدّت ذهن وسلامت نفس و اندیشه معروف میباشند.