توضیحات
وجود الحق و خطاب الصدق
بدان! از مهمترین مطالب نزد مرید، معرفت الاهی است که عبارت است از صرف همت به تحقيق وجود و تحقق به آن در شهود؛ تا آنجا که از صور حسی، عقلی و خیالی، تجرد اصلی و عارضی از هر نوع ملابسهای حاصل شود، که در ازل و ابد هستی مییابد و این باب معرفتی است که مرید موفق از این باب به خانه عرفان و مقام احسان وارد میشود و تا ابد از آن بیرون نخواهد آمد و این مطلب شامل همه مطالب معرفت می شود.
اما مطلب دیگر برای اهل این معرفت خاص، تحقيق در توحيد تحقق به وحدانیت علمی و یقینی است. این مطلب شریف است و به غیر از اولى است، آن چنان که شیخ اکبر در فتوحات مکیه، در آخر باب نماز در ذیل آیه “یا ایها الذين آمنوا” می نویسد: و نگفته است برای چه؟ آیا به وجود؟ یا به توحید؟ و آن را حمل بر وجودی کرده است که اعم است و اولی. پس به آنان گفته است: “… اذكروا الله ذكرا كثيراً؛ خدا را فراوان یاد کنید”، یعنی در هر حال.