توضیحات
مفتاح الفلاح (شیخ بهایی)
مِفْتاحُ الْفَلاح فی عَمَلِ الْیَوْم و اللّیلَة مِنَ الْواجباتِ وَ الْمُسْتَحَبّات مشهور به مفتاح الفلاح، کتابی به زبان عربی اثر شیخ بهایی، که در شش باب درباره ادعیه، اعمال واجب و مستحب و آداب پسندیدهای که یک مسلمان انجام میدهد، نوشته شده است. این کتاب نزد عالمان و دانشمندان شیعه همواره دارای اهمیت فراوان بوده و ترجمهها، شرحها و تعلیقههایی بر آن نوشته شده است.
چنانکه شیخ بهایی در کتاب گفته، مفتاح الفلاح در پی درخواست جماعتی نوشته شده که به دنبال آگاهی از اعمال یک مسلمان در ساعات مختلف شبانهروز بودهاند. بر همین اساس، او نمازهای واجب و مستحب، وضو، و طهارت را هم در کتاب خود ذکر کرده است.
مصنف در لابلای ابواب کتاب بحثهای دقیق علمی و روایی مطرح کرده و به نفی و اثبات نظریههای گوناگون پرداخته است. از جمله، شیخ بهایی در مورد تسبیحات حضرت زهرا (س) بحث مفصلی دارد.
بحثهایی مانند آداب لباس پوشیدن، خوردن و آشامیدن، راه شناختن زوال آفتاب و آداب مسواک را نیز در فصول مختلف و در مناسبتهای گوناگون مطرح کرده است.
وی در هر فصل از کتاب، پس از ذکر چند روایت و مطالب مختلف، شروع به توضیح الفاظ روایات کرده و بعضی مطالب مبهم یا دشوار آن فصل را تبیین نموده است. مؤلف اعمال شبانهروز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است.
ابواب کتاب حاضر عبارتند از:
- باب اول: در اعمالی است که بین الطلوعین انجام میشود، اعم از واجب و مستحب.
- باب دوم: اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعی و زوال آفتاب است.
- باب سوم: شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است.
- باب چهارم: اختصاص به اعمال غروب خورشید تا وقت خواب دارد.
- باب پنجم: شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و تسبیح حضرت زهرا (س) را هم در این قسمت ذکر نموده است.
- باب ششم: اعمال بین نیمه شب تا طلوع فجر است.
- خاتمه کتاب: شامل تفسیر سورۀ حمد است.