توضیحات
مجموعه مصنفات قوام الدین محمد رازی تهرانی (عین الحکمة، تعلیقات)
قوامالدین محمد رازی از حکمای عصر صفوی و از نمایندگان و شارحان حکمت ملارجبعلی تبریزی در حوزۀ فلسفی اصفهان به شمار میآید. از جزئیات حیات وی اطلاعات چندانی در دست نیست. گویا در ری متولد شده و بعدها برای دانشاندوزی به اصفهان مهاجرت کرده و مدتی در مدرسۀ شیخ لطفالله به سر میبرده است. ازاینرو گاه از وی بهعنوان «رازی اصفهانی» یاد میشود.
وی به تدریس کتابهای فلسفی ابنسینا اشتغال داشته و شاگردانی پرورش داده که از آن جملهاند: شیخ بهاءالدین گیلانی و میر سیدحسن بن عبدالحسین حسینی نجفی (مشهور به طالقانی) که هر دو اساتید حزین لاهیجی بودهاند. میرقوامالدین در دانشهای عقلی، تلمیذ ملارجبعلی تبریزی، متخلص به واحد و معاصر شاهعباس دوم است.
در منابع کتابشناسی چهار اثر از وی معرفی شده است:
- عین الحکمة؛ به زبان عربی؛
- عین الحکمة؛ به زبان فارسی؛
- تعلیقات؛ رسالهای به زبان فارسی درباره برخی از امور عامه و الهیات به معنای عام، شامل ۲۲ تعلیق. وجهتسمیه آن به تعلیقات نیز این است که تمامی فصول این رساله معنون به «تعلیق» است. از این اثر با نام «قوام الحکمة» نیز یاد شده است؛
- مبادی قیاسات؛ رسالۀ مختصری پیرامون مبادی پانزدهگانه انواع قیاس و صناعات پنجگانه برهان، مغالطه، جدل، خطابه و شعر است.
حکمت سینوی پس از نقدهای جدی متکلمان و دینپژوهان بزرگی چون غزالی و فخر رازی و ابوالبرکات بغدادی و زایش فلسفههای جدیدی چون حکمت اشراق در جریان رو به رشد فلسفه اسلامی تاثیرگذار بوده و طرفدارانی سرسخت داشته است.
یکی از این شخصیتهای گمنام میر قوام الدین رازی از حکمای عصر صفوی است که با تدریس و تربیت شاگردان و شرح و بسط آثار ابنسینا تلاشهای فراوانی در جهت استحکام و گسترش آموزه های وی نمود.
اثر حاضر شامل سه رسالۀ فلسفی است: عین الحکمه عربی و برگردان فارسیاش و تعلیقات که گرچه رسالهای مستقل است؛ اما همانگونه که از عنوان رساله نیز برمیآید، تعلیقاتی است توصیفی بر مبانی اندیشههای فلسفی حکیم تبریزی که مصنف در عین الحکمة شماری از مهمترین آنها را تبیین کرده است.