توضیحات
مبانی رفع تعارض اخبار از دیدگاه شیخ طوسی در استبصار
کتاب حاضر، بررسی فراگیر و جامعی است در کتاب «استبصار» شیخ طوسی به‌صورت استقصا و استقرای موارد و ارائه روش‌های شیخ در رفع تعارض، با رعایت ترتیب آن و ذکر نمونه‌های حدیثی و بهره‌وری از منابع و مآخذ دست اول و معتبر.
در این کتاب، سعی شده است بحث‌های نظری و انتزاعی اصولیان، به‌ویژه شیخ طوسی در تعارض اخبار با بحث‌های تطبیقی و عینی شیخ در «استبصار»، تلفیق شود؛ ازاین‌رو اساس محتوای آن را مطالب «استبصار»، علوم حدیث و اصول فقه تشکیل داده است.
تلاش نویسنده در این اثر، آن است که علل و اسباب تعارض اخبار با تکیه بر «استبصار» شناسایی و استقرا شود. وی در ارائه بحث‌ها، ابتدا قاعده و قانون اصولی و حدیثی را مطرح کرده و سپس به سراغ نمونه‌ها و موارد عینی رفته است. در این میان، ضمن استقرای موارد «استبصار»، ترجیح داده شده است در برخی موارد، تنها عبارات شیخ که بیانگر روش‌ها و مبانی ایشان است، آورده شود.
در این مجموعه، بخش زیادی از مباحث اسباب تعارض، وجوه جمع عرفی و مرجحات وجود دارد که از موضوعات بسیار مهم حدیثی و اصولی است و نویسنده به سبب پرهیز از تطویل سخن و خروج موضوع، تنها به بررسی این موضوعات تا آنجا که به عنوان کلی بحث، یعنی یکی از مبانی شیخ در رفع تعارض ارتباط می‌یابد، پرداخته است.
مطالب کتاب در پنج فصل تنظیم گردیده است:
- فصل نخست، به بیان کلیات و مبادی بحث به‌عنوان پیش‌درآمد اختصاص یافته است که به سه موضوع می‌پردازد: جایگاه حدیث و ضرورت حدیث‌پژوهی؛ انواع دانش‌های حدیثی؛ پیشینه بحث و سیر تطور دانش مختلف الحدیث؛
- در فصل دوم، دو موضوع بررسی شده است: «شیخ طوسی و حدیث‌پژوهی» و «استبصارشناسی».
- در فصل سوم نیز علل و عوامل تعارض اخبار بحث و بیان شده و نویسنده به دنبال پاسخی برای این پرسش‌هاست که آیا این اختلاف و تعارض، زاییده کلام معصوم است یا متأثر از عوامل بیرونی آن؟ و اسباب تعارض از دیدگاه شیخ طوسی چیست؟
- در فصول چهارم و پنجم نیز به بررسی روش‌های رفع تعارض اخبار و مراحل آن از دیدگاه شیخ طوسی پرداخته شده است.
