توضیحات
عقل و دین از دیدگاه کانت
نویسنده در کتاب می‌کوشد دیدگاه‌های امانوئل کانت را در خصوص رابطۀ عقل و اعتقاد دینی تشریح کند.
وی ماحصل سخن خود را چنین بیان می‌کند: به نظر کانت، ایمان خردورزانه، مبتنی بر زمینۀ عقل عملی است و نه عقل نظری؛ زیرا عقل نظری توانایی اثبات درستی یا نادرستی دعاوی دینی را ندارد. چنین ایمانی از وجدان اخلاقی انسان نشأت می‌گیرد. این ایمان گرچه امکان همراهی با باور نظری، نه شناخت نظری به مفهوم خداوند از طریق ایدۀ عقل محض، برهان نظم و غایت را نیز دارد، ولی مراجعۀ مستقیم به کتاب مقدس و کاوش در محتوای آن، به منظور ساخته‌شدن انسان‌های بهتر و آراستگی به اخلاق و کردار نیک، فرجامین غایت دینداری است.
به نظر کانت کلیت (فاقد شقاق و جدایی فرقه‌ای بودن)، اصالت و پاکی، تغییرناپذیری و رابطه بر زمینۀ اصل آزادی، چهار خصیصۀ یک نهاد دینی و نشانه‌های آن است.
کانت در معرفی خداوند به اوصافی مانند محیط بودن بر زمان، صانع اخلاقی بودن، لطف داشتن و غایة الغایات هستی بودن تکیه می‌کند. وی به طور گذرا به مباحثی همچون شکرگزاری، توکل و رضا به قضای الهی نیز می‌پردازد. کانت برای این مسئله که ذات خدا، ناشناختنی است، مبنایی فلسفی به دست داده و راه را برای شناخت خداوند از طریق علم حصولی و با دلایل فلسفی مسدود می‌داند؛ در عین حال، باور صادق موجّه به گزاره‌ها و اعتقادات دینی را ممکن می‌داند. کانت آنجا که از عقل محض عملی سخن می‌گوید، بر تقدم عقل بر دین حکم رانده و آنجا که به خدا و صفات او نزدیک می‌شود، به تقدم دین و تدین بر عقل و تعقل تمایل نشان می‌دهد.
