صد منزل دل (شرح روان منازل السائرین)، سه جلد

کتاب منازل‌السائرین در عرفان عملی نظیر کتاب کفایه‌الاصول مرحوم آخوند خراسانی در علم اصول است. همان‌طور که هرکسی توانمند در شرح و تفصیل کتاب کفایه‌الاصول نیست، هرکسی نیز نمی‌تواند شارح کتاب منازل‌السائرین باشد. به‌ویژه که این کتاب که شرح آن افزون بر توانمندی‌های علمی، شارحی توانمند در عرصه اخلاق و عرفان عملی را می‌طلبد که خود منازل این راه را طی کرده باشد.

مرحوم خواجه عبدالله انصاری که نگارش‌های ادبی ایشان زبانزد خاص و عام است در کتاب‌های منازل‌السائرین و صد‌میدان شاهکارهایی را خلق نموده که از هر دو مطالبی به فراخور در این اثر آمده است.

نویسنده که بیش از چند دهه در محضر آیت الحق سید هاشم حداد، منازل عملی را طی نموده، با بیانی شیوا و آسان به شرح و تفصیل این منازل صدگانه برای شاگردان در جلسات سلوکی خویش پرداخته است.

کتاب حاضر شامل نکاتی ناب و اصیل با تکیه بر آیات قران و کلمات معصومین «علیهم‌السلام» است که نحوۀ رفتارهای فردی اجتماعی و حالات افراد را از ابتدایی‌ترین حالات سالک تا منتها درجۀ توحید و نحوۀ وصول به آن را به صورت موشکافانه با مثال‌هایی ساده بیان کرده است.

مهم‌ترین ویژگی این شرح تعبد و تقید شارح بر حفظ صبغۀ عرفان عملی در همۀ منازل و همۀ فقرات و سطور است. تأکید ایشان بر عرفان عملی و حفظ این ویژگی در سیر اثر تا آنجاست که در برخی از منازل و مقامات که قافیۀ لفظ از بیان قاصر است، عبارات خواجه به سمت ادبیات عرفان نظری پیش می‌رود و لیکن در همین مواضع هم با وفاداری به اصالت عرفان عملی، این‌گونه فقرات و عبارات را نیز در کمال سادگی و پختگی از نقطه‌ نظر سلوکی و در دایرۀ عرفان عملی تبیین و تشریح کرده‌اند.

در صد منزل دل، سنگینی بسیاری از عبارات خواجه با شرحی شیوا و قابل فهم تبیین شده که پیچیدگی بسیاری از عبارات را برطرف نموده و اشراقی روان را از سوی نویسنده به خواننده منتقل می‌کند تا مشتاقان معارف توحیدی با هر درجه از علم بتوانند آن را فهم نموده و در پیشرفت خود در مسیر توحید از آن بهره ببرند.

مباحث مطرح شده در این کتاب بدین شرح است:

• مقدمه شارح
• مقدمه
• قسم البدایات شامل باب‌های (الیقظه، باب التوبه، المحاسبه، الانابه، التفکر، التذکر، الاعتصام، الفرار، الریاضه،السماع)
• قسم الابواب شامل باب‌های (الحزن، الخوف، الاشفاق، الخشوع،الاخبات، الزهد، الورع، التبتل، الرغبه)
• قسم المعاملات شامل باب‌های ( الرعایه، المراقبه، الحرمه، الاخلاص، التهذب، الاستقامه، التوکل، التفویض، الثقه، التسلیم)