توضیحات
عیان و نهان در گستره هستی
تحقیقی درباره اصول دین از توحید تا معاد با استناد به آیات قرآن کریم و روایات اهلبیت (ع) و اندیشمندان مسلمان است.
در این نوشتار سعی شده است از زوایای مختلف به شگفتیهای خلقت و آموزههای قرآنی و عرفانی در زمینه توحید و خلقت جهان هستی، مسأله نبوت، اخلاق و معاد پرداخته شده و ادلّه عقلی و نقلی مربوط به آنها بیان گردد.
نویسنده ابتدا تحلیلی فلسفی از مسأله وجود و مراتب موجودات ارائه نموده و سپس ویژگیهای واجب الوجود را نسبت به ممکن الوجود بررسی نموده است. آنگاه به تجلیات حق تعالی در جهان هستی اشاره کرده و از دیدگاهی قرآنی و فلسفی به بحث در مورد ویژگی های نظام خلقت پرداخته است.
در ادامه وی به تبیین مسأله انسانشناسی پرداخته و مباحثی در مورد معرفت نفس، سیر کمال انسان و نقش انبیاء الهی در رساندن انسانها به خداوند متعال مطرح نموده است.
در بخش پایانی کتاب نیز به مسأله معاد و زندگی پس از مرگ اشاره کرده و از منظری فلسفی به مسأله حشر و نشر موجودات و توصیفی از برزخ و سیر برزخی انسان ارائه کرده است.
از دیدگاه نویسنده، اصول اعتقادی ما دارای ریشههای عمیق عقلانی است که باور آنها در گرو اقامه برهان و دلیل یقینی است. اگر هر یک از اصول اعتقادی چون مبدا، معاد و رسالت نبی اکرم کمترین شبههای را پذیرا باشد، تمام ارکان دین الهی متزلزل خواهد بود. حکمت نظری از هستی مطلق و مراتب آن بحث میکند و خاضعانه اقرار مینماید که به تمام حقایق هستی نخواهد رسید، بلکه در حد استعداد بشری میتواند به معارفی بلند و متعالی از اسرار الهیه دست یابد.
ظاهر قرآن کریم، ادعیه، زیارات و بسیاری از روایات معرفتی، پیوسته از اسما و صفات و افعال و روابط و مدبرات الهیه سخن میگویند و تمام مظاهر هستی را افعال الهی و هر یک را به اسمی از اسماء و صفتی از اوصاف مربوط میدانند. مسائل عرفان نظری و حقایق بلند فلسفی نیاز به ذهن و استعداد فوق العاده دارد و با یافتهای ساده ذهنی و باورهای عامیانه سازش ندارد.
علوم عقلی و معارف عرفانی، شعور و دریافتهای عرفی ابتدایی و عوامانه را زدوده و طالبان معارف بلند الهی را به دقتهای برهانی و عقلانی سوق میدهد و از مرتبه ابتدایی به منزلت عقلانی میرساند.
نویسنده که سالها از محضر علامه طباطبایی و شهید مطهری بهره برده، به خوبی توانسته است که از عهده شرح و تبیین این مباحث علمی و فنی برآید.