توضیحات
رساله قدسیه (الجملة الاولی فی الحکمة القصوی والعلم الاعلی)
از مقدمۀ علامه سید جلالالدین آشتیانی بر مقدمۀ متن عربی کتاب:
«عبارتی در کتاب شواهد الربوبیه ملاصدرا میرساند که ملاصدرا کتابی دارد که برزخ بین آثار مفصل و مبسوط و آثار مختصر و موجز اوست … او در کتاب «المسائل القدسیه» مکرر به اسفار و سایر کتب خود اشاره و تصریح نموده است و چون این کتاب نسبت به اسفار مختصر و نسبت به سایر کتب او مفصل است و مساله وجود ذهنی را به نحو کامل تحقیق فرموده است، معلوم میشود که مراد او از عبارت کتاب شواهد بدون شبهه همین کتاب است و اگر موفق به اتمام این تالیف میشد، از جمیع کتب او بهتر و مرتبتر میبود.
این کتاب مشتمل است بر آراء و عقاید خاصۀ خود او و از قرار نگارش مولف، این اثر منیف جهت ابراز عقاید و آراء اختصاصی مصنف نوشته شده است.
این کتاب مشتمل است بر مباحث امور عامه نظیر موضوع علم حکمت و فلسفۀ اعلی و مباحث وجود و ملحقات آن، و مسالۀ وجود ذهنی و ظهور ظلی حقایق وجودیه در مواطن ادراک و مشهد علم و نقل اقوال و آراء و عقاید و تقریر مشکلات این مبحث و تحریر طرق حل مشکلات… ».
این رساله مشتمل بر سه مقاله است:
«بحث درباره هستی و پیامدهای آن»، «سرشت چگونه با هستی شرح می شود؟» و «نسبت هستی به امور شایدی» از جمله موضوعاتی است که در مقاله اول مطرح شده است. «درباره احکام هستی بایدی» و «هستی بایدی یکتا»، موضوعات مقاله دوم را تشکیل می دهد و مقاله سوم که از دو مقاله قبل مفصلتر و مشروحتر است، مشتمل بر عناوینی چون «در اثبات هستی ذهنی»، «پیدایی سایهای»، «نفی قوام بخشی حلولی برای امور شایدی»، «نفی قوام بخشی صورت عقلی و خیالی»، «مثال نوری و صور عقلی قائم به نفس خویش»، «عین ثابت یا ماهیت کلی» و «تفاوت بین حصول آینه ای و حصول نفسی» است.
از مختصات ترجمه این کتاب، شرح و نقد مترجم در دل متن کتاب است که در واقع با این شرح و نقد هم از صعوبت فهم مطلب کاسته میشود و هم خواننده مشتاق به راحتی میتواند به فهم درست هر پاراگراف نایل آید.
این کتاب تنها ترجمه رساله قدسیه نیست بلکه شامل آرا و نظرات مترجم نیز است که رساله را نقد می کند.